Eskiden kaynak bulmak zordu, şimdiyse kaynak seçmek zor. Gramer kitapları, sözlükler, pdfler, podcastler, videolar... Dil öğrenimi nereye gidiyor böyle, azizim! Bu yazıda, İspanyolca çalışırken var olduğunu mutlaka bilmeniz gereken kaynakları sizler için sıraladık! Katkılarınızı bekleriz.
Basılı Kaynaklar
1- İspanyol Dili ve Grameri, İnci Kut
Türkiye’de İngilizce, Fransızca ve Arapça dışındaki dillerle doğrudan ilişki kurmak zordur. Yeterince kaynak bulunmadığı için, bu üçlünün dışındaki dillere genellikle İngilizce yayınlar üzerinden giriş yapmak gerekir. İngilizce bilmeyenler içinse işler iyice zorlaşır; yeni bir dili öğrenme uğraşına bu dile ilişkin kaynak arayıp bulma zahmeti de eklenir. İspanyolca da yakın zamana kadar bu dillerden biriydi, hatta pek çok bakımdan hâlâ öyle sayılabilir. İnci Kut, bu dönemde Türkiye’deki İspanyolca kaynakları üretmiş, öncü bir isim. İspanyolca çalışıp da ismini duymayan yoktur zaten. İspanyol Dili ve Grameri de İspanyolcayla doğrudan ilişki kurmanın çok zor olduğu bu dönemde yazılmış, bu nedenle alanda büyük bir boşluğu doldurmuş, oldukça önemli bir kitap. İçinde bir Türk öğrenci için kafa karıştırıcı olabilecek her konuya ilişkin geniş açıklamalar, anlatımlar, örnekler var. Yalnız şunu baştan söyleyelim: Bu kitap “ilk sayfadan son sayfaya kadar sırayla giderim” mantığıyla kullanılamaz. Bu bir kaynak kitaptır; bir konuyu anlamadığınızda ya da bir konuyla ilgili kavrayışınızı derinleştirmek istediğinizde açıp ilgili başlığı okursunuz, çalışırsınız. Her ne kadar içinde bolca örnek, bolca alıştırma yer alsa da müfredat sırasına göre giden bir “main course” yani temel ders kitabı değildir. Öte yandan, bir başucu kitabı olarak İspanyolca çalışan herkesin elinin altında bulunması gerekir.
2- İspanyolca-Türkçe Sözlük, İnci Kut-Güngör Kut
İnternet çağındayız, ne sözlüğü yahu! diye itiraz edenler olabilir. Olsunlar. Ben yine de basılı sözlük kullanmayı, en azından elimizin altında bulundurmayı öneriyorum. Bunun birkaç sebebi var. Birincisi, İngilizce Türkçedeki gibi henüz doğrudan İspanyolca Türkçe dijital sözlüklerimiz yok. Çeviri programları da İngilizce dışındaki dillerde henüz tam randımanlı çalışmıyor. İleri seviyede İngilizce bilenler için bunlar sorun değil. Ama bilmeyenler ya da yeterince bilmeyenlere mutlaka basılı sözlük gerekiyor. İkinci sebep, basılı bir sözlüğü karıştırabiliyor, okuyabiliyor olmak. Tıpkı internette boş gezinti yapar gibi, canınız sıkılırken basılı sözlükleri amaçsızca karıştırabilir, bu sırada çok ilginç veya şaşırtıcı kelimelere rastlayabilirsiniz. Kim ne derse desin, sözlük karıştırmak keyifli bir iştir! Başlangıç aşamasında olanlar için İnci Kut-Güngör Kut tarafından hazırlanan Standart Sözlük işinizi görecektir. B1 seviyesinden sonra Büyük Sözlük’e geçmeniz faydalı olabilir, seneye de giyersiniz.
3- Fotokopiler
İstanbul Üniversitesi İspanyol Dili ve Edebiyatı Bölümünün ders kitapları! Bu kitapları Süleymaniye’de, üniversite yemekhanesinin karşısında sıralanan fotokopicilerde bulabilirsiniz. Özellikle yeni öğretim yöntemlerine alışamayan eski tüfeklere, dile dair anlayışını derinleştirmek isteyenlere kapsayıcı bir gramer kitabı olarak “Español 2000”i öneririm. Yanı sıra gündelik konuşmalar için “Conversar Es Fácil” ve “Hablar Por Los Codos” çok işinize yarayabilir. Biraz daha ileri seviyedekiler içinse "Nuevo Curso de Conversación y Redacción" faydalı olur. Bu kitaplar sizi epeyce ileriye taşıyacaktır.
Dijital Kaynaklar
1- SpanishDict
İngilizce bilenler için kullanışlı bir sözlük. Bir “kaynak” olmasını sağlayan tarafı ise kelimelerin karşılıklarının yanı sıra onları bağlamında görebilmeyi sağlayan örnek cümlelerin verilmesi. Dahası, arattığınız kelimelerin yer aldığı metinleri de tarıyor. Ama kişisel olarak benim en çok hoşuma giden özelliği, İspanyolca öğreniminde insanı en çok uğraştıran konulardan birisi olan fiil çekimleri için derli toplu bir sayfasının bulunması. Mobil uygulaması da var. Üye olursanız, siteyi kişisel bir dil öğrenme portalı gibi de kullanabiliyorsunuz; kelime listeleri oluşturabiliyor, sınavlara girebiliyorsunuz. Kötü tarafı ise site arayüzü, kelime karşılıkları, cümle çevirileri, vs. tamamen İngilizce. Diğer yandan, seviyeniz ilerledikçe site yetersizleşiyor; arattığınız kelimelere ya da deyimlere karşılık bulamayabiliyorsunuz, bunu da ekleyelim.
2- WordReference
SpanishDict’te bir kelimeyi bulamayınca yöneldiğimiz ilk kaynaktır. (Hatta pek çokları için SpanishDict’ten önceki ilk kaynaktır.) Birçok dil arasında çalışan çevrimiçi sözlüğün İspanyolca-İngilizce (ya da tersi) sayfası; kelimelerin (ve özellikle de deyimlerin) karşılıkları, bağlamları, cümle içinde kullanımları, eş anlamlıları, ilişkili kelimeleri ve ifadeleri gibi içerikleriyle epeyce zengin bir kaynak. Tıpkı SpanishDict’te olduğu gibi, fiil çekimleri için ayrıca bir sayfası var. Sitenin mobil uygulaması da bulunuyor. Kötü tarafı, burada da İspanyolcaya yine İngilizce ya da Fransızca gibi bir yabancı dil üzerinden ulaşmak zorundayız. Ayrıca kişisel olarak site tasarımını biraz bungun bulduğumu da belirtmek isterim.
3- Çevrimiçi Dil Öğrenme Platformları
Başlangıç için bu platformları yararlı buluyorum. Yapay zekâ geliştirildikçe bu gibi sitelerin dil öğrenimindeki yeri de genişleyecektir. Şimdilik bir yabancı dil ile tanışma aşamasını çok kolaylaştırdıklarını söyleyebiliriz. Ciddi ve düzenli bir çalışmayla bu gibi sitelerde İspanyolcayı “derdimizi anlatacak kadar” öğrenmek mümkün olabilir. Ama büyük beklentilere girmemek lazım. Duygu yoksa bir şeyler hep eksik kalır; dil edinci gibi dışarıdan daha çok zihinsel görünen bir çalışma sürecinde bile... Bu bazen etkileşimdir, bazen motivasyondur, bazen ortamın enerjisidir, artık ne derseniz! Bu nedenle yalnızca bu platformları kullanarak yapılan programlar sizi tek başına hedefe ulaştırmayabilir. Ama bir dil öğrenme programında bu platformların da bulunması pek çok bakımdan işleri kolaylaştıracaktır. Hele de kendi kendine öğrenen (autodidact) bir insansanız! Hazırladıkları üniteler özellikle kelime ezberlemek için harikulade! Busuu, Duolingo, Memrise, vs. Hangisini beğenirseniz onunla ilerleyin. (İtiraf edeyim, ben Busuu kullanmıştım). Eğer işi ciddiye alır, buradaki kazanımları bir dilbilgisi kitabıyla takviye ederseniz epeyce yol alırsınız, geriye sadece dinleme ve konuşma çalışmaları kalır!
Podcastler
Dinlemek deyince benim aklıma önce podcast geliyor. İstanbul gibi büyük bir şehirde yaşıyorsanız, günde 2-3 saat gibi epeyce uzun bir süreyi yolda, hatta trafikte geçiriyorsanız, podcastler bu süreyi değerlendirmek için güzel bir seçenek olabiliyor çünkü. Elbette İspanyolca öğrenimi için hazırlanan pek çok podcast var. Yoğun çalıştığım dönemde iki tanesi benim dikkatimi çekmişti, sizlerle paylaşmak istiyorum.
1- Hoy Hablamos
Roi Bolas, İspanya’nın kuzeyinden, Galiçya bölgesinden bir İspanyolca eğitmeni. Kuzeyden olduğunu ayrıca belirttim çünkü şahsen kuzeylilerin konuşmalarını çok daha rahat anlıyorum, güneyde konuşulan İspanyolcanın yarısı -herhalde sıcaktan- ağızlarda buharlaşıyor! Hoy Hablamos, Roi’un podcasti. Onu dinlemeyi birkaç sebepten dolayı tercih ediyorum: Birincisi; sesi radyo yayıncılığına yakışıyor. İkincisi -ki bu özelliği beni kişisel olarak da etkilemiştir- çok istikrarlı bir yayıncı. Diğer sosyal medya platformlarında bu kadar sürekli olmayabilir ama Spotify’da 2017’den bu yana podcast yapmaya devam ediyor. Bir dinleyici için düzenli aralıklarla yeni içerik yayımlanacağını bilmek öğrenme sürecinde güven vericidir. Üçüncüsü; açık, anlaşılır bir İspanyolcayla konuşmaya özen gösteriyor. Dördüncüsü; arkadaşı Paco ile yaptıkları sohbetler bazen gerçekten gülümsetiyor, yani eğlenceli oluyor. Elbette ilk podcastleri daha kolay, daha anlaşılır. Şu anda ise en az B1 seviyesinde olanlara önerilebilir.
2- Erre que Ele
Kanal Lucia adında, Murcia’lı, genç bir İspanyolca eğitmenine ait. Aslında bir YouTube kanalıydı ama kayıtlarını Spotify’da da paylaşmaya başladı. Ben YouTube performansını daha çok beğeniyorum çünkü teatral yeteneğini dil eğitimi için çok güzel kullanıyor (İspanyolların ve İtalyanların bu jest ve mimik konusunda ne kadar başarılı olduğunu herkes bilir). Çok açık ve anlaşılır konuşmaya özen gösteriyor. Bazen eşiyle birlikte program yapıyor, aradaki farktan bu özeni daha iyi anlıyorsunuz. Son zamanlarda -herhalde kitlesini genişletmek için- başka eğitmenlerle ortak videolar da yapmaya başladı, bu sayede İspanyolca anlatan diğer YouTube kanallarına da ulaşabilirsiniz.
Ogretmenim dezteginize mutesekkirim.Saygilarimla.